Dünya genelinde son on yılın en şiddetli grip salgını yaşanırken, uzmanlar Türkiye için de ciddi uyarılarda bulunuyor. Grip virüsünde tespit edilen 7 yeni mutasyon, bağışıklık sistemini zorlayarak hastalığın daha hızlı ve yaygın bulaşmasına neden oluyor. Yapılan hesaplamalara göre grip virüsünün bulaştırıcılık katsayısı R=1,4 seviyesine yükselmiş durumda. Bu da virüsü kapan her 10 kişinin, yaklaşık 14 kişiye daha hastalığı bulaştırabileceği anlamına geliyor. Uzmanlar, bu yıl Türkiye’de yaklaşık 18 milyon kişinin gripten etkilenebileceğini öngörüyor.
Sağlık Sistemine Büyük Yük
Kış aylarında grip virüsleriyle birlikte diğer solunum yolu enfeksiyonlarının da yaygınlaştığına dikkat çekiliyor. Avrupa verileri, her yıl yaklaşık 50 milyon semptomlu vaka ve 15 ila 70 bin ölüm yaşandığını ortaya koyuyor. Bu durum, sağlık sistemleri üzerinde ciddi bir baskı oluşturuyor.
Grip her yaş grubunu etkileyebilse de çocuklar hastalığı erken geçirmeleri ve aile bireylerine hızlı bulaştırmaları nedeniyle salgının yayılmasında kritik rol oynuyor. 65 yaş üstü bireyler ve kronik hastalığı olanlar ise hastaneye yatış riski en yüksek gruplar arasında yer alıyor.
“Bu Yıl 18 Milyon Kişi Gribe Yakalanabilir”
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersin Akpınar, her yıl toplumun yaklaşık yüzde 20’sinin grip geçirdiğini belirterek şu uyarıda bulundu:
“Bu yıl ülkemizde yaklaşık 18 milyon kişinin gripten etkilenmesini bekliyoruz. Bu durum yalnızca sağlık sorunlarına yol açmakla kalmıyor; okullarda ve iş yerlerinde devamsızlığı artırıyor, hastanelerde ve aile sağlığı merkezlerinde yoğunluk oluşturuyor. Özellikle huzurevleri ve bakımevleri gibi kapalı alanlarda grip çok daha ağır seyrediyor ve ölüm riski artıyor.”
Küresel Salgın Erken ve Şiddetli Başladı
Avrupa’da grip sezonunun bu yıl alışılmadık derecede erken başladığı belirtiliyor. Özellikle Influenza A (H3N2) tipi virüs baskın hale gelirken, bu virüsün yeni bir alt varyantı olan “Subclade K” artık tüm kıtalarda görülüyor.
Mayıs–Kasım 2025 döneminde tespit edilen H3N2 vakalarının küresel ölçekte üçte birinin, Avrupa’da ise neredeyse yarısının bu yeni varyanta ait olduğu bildiriliyor. İlk olarak güney yarımkürede, özellikle Avustralya’da son yılların en yoğun grip dalgasına neden olan virüs, havaların soğumasıyla kuzey yarımküreye hızla yayıldı. İngiltere, ABD, Japonya ve Güney Kore’de vaka sayılarında dikkat çekici artışlar yaşanıyor.
7 Yeni Mutasyon Bağışıklığı Zayıflatıyor
Prof. Dr. Akpınar, bu sezonun en dikkat çekici yönlerinden birinin H3N2 virüsünün geçirdiği 7 önemli mutasyon olduğunu belirtiyor:
“Bu mutasyonlar, önceki yıllarda oluşan bağışıklığın etkisini kısmen azaltıyor. Bilimsel yayınlarda, virüsün yaz aylarında olağan dışı bir evrim geçirdiği vurgulanıyor. Bunun sonuçlarını bu kış çok daha ağır bir grip salgınıyla yaşayabiliriz.”
Grip Bu Yıl Daha Hızlı Yayılıyor
Normal şartlarda grip vakaları ekim sonu ve kasım başında artış gösterirken, bu yıl salgının yaklaşık bir ay erken başladığı belirtiliyor. Bulaştırıcılık katsayısının R=1,4 seviyesine yükselmesi, virüsün önceki yıllara kıyasla çok daha hızlı yayıldığını ortaya koyuyor.
2025 sonbaharında çocuklar ve genç yetişkinler ilk etkilenen gruplar oldu. İngiltere’de çocuklardaki vaka oranları rekor seviyelere çıkarken, Güney Kore’de grip nedeniyle sağlık başvuruları bir haftada yüzde 122 arttı. Japonya’da ise 2 binden fazla okul geçici olarak eğitime ara verdi.
Aşı Bu Yıl Her Zamankinden Daha Önemli
Uzmanlara göre gripten korunmanın en etkili yolu her yıl düzenli grip aşısı yaptırmak. Prof. Dr. Akpınar, grip virüslerinin sürekli değiştiğini ve Dünya Sağlık Örgütü’nün her sezon aşı içeriğini güncellediğini hatırlatıyor.
Bu yıl kullanılan aşıların, mutasyonlardan önce hazırlandığı için uyum tartışmaları yaşansa da İngiltere’den gelen ilk veriler çocuklarda hastaneye yatışı yüzde 70–75, yetişkinlerde ise yüzde 30–40 oranında azalttığını gösteriyor. Türkiye’de önceki yıllarda yaygın olarak kullanılan dörtlü grip aşısının bu sezon temin edilemediği, bu nedenle üçlü grip aşısının uygulanabildiği belirtiliyor.
Üçlü ve Dörtlü Aşı Arasındaki Fark
Üçlü grip aşısı, iki Influenza A ve bir Influenza B suşuna karşı koruma sağlarken; dörtlü aşı buna ek olarak ikinci bir B suşunu da içeriyor. Bu sayede dörtlü aşı, özellikle Influenza B’nin yaygın olduğu sezonlarda daha geniş koruma sunuyor. Her iki aşı türünün de zatürre, ağır enfeksiyon ve ölüm gibi ciddi komplikasyonlara karşı güçlü koruyuculuk sağladığı ifade ediliyor.
Kimler Mutlaka Aşı Olmalı?
Dünya Sağlık Örgütü ve uzmanlar, 6 ay üzerindeki herkesin grip aşısı yaptırmasını öneriyor. Özellikle şu gruplar için aşı hayati önem taşıyor:
- 65 yaş üzerindekiler
- 6 ay–2 yaş arası çocuklar
- Hamileler
- Kronik hastalığı olanlar
- Bağışıklık sistemi zayıf bireyler
- Sağlık çalışanları ve eğitim sektörü çalışanları
- Huzurevi ve bakımevi sakinleri
- Yurt, cezaevi ve askeri birlik gibi toplu yaşam alanlarında bulunanlar
Türkiye İçin Uyarı: Zorlu Bir Kış Yaklaşıyor
Uzmanlar, 2025–2026 döneminde Türkiye’yi sert bir grip sezonunun beklediği konusunda uyarıyor. Aşı temininin hızlandırılması ve yaygın aşılama yapılması, salgının büyümesini ve ağır vakaları önlemek açısından kritik önem taşıyor.
Prof. Dr. Akpınar, grip aşısı için hâlâ geç olmadığını vurgulayarak, “Aşı ne kadar erken yapılırsa o kadar iyi; ancak sezon içinde de aşılanmak bulaşmayı ve ağır hastalıkları azaltır” değerlendirmesinde bulunuyor.
