ABD Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, yaygın kullanılan Tylenol adlı ağrı kesicinin hamilelikte kullanımına dair tartışmaları yeniden gündeme taşıyacak bir rapor hazırlıyor. Bakanlığın yayımlamayı planladığı raporda, ilacın bebeklerde otizm, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi nörogelişimsel sorunlarla bağlantılı olabileceği öne sürülüyor.
Asetaminofen ve Otizm İddiaları
Tylenol’un etkin maddesi olan asetaminofen (parasetamol), hamilelik döneminde en çok reçete edilen ilaçlardan biri. Ancak son yıllarda bu maddenin otizm ve DEHB ile ilişkisini araştıran çalışmalar farklı sonuçlar ortaya koyuyor.
- BMC Environmental Health dergisinde yayımlanan bir meta-analiz, 46 çalışmanın verilerini inceleyerek asetaminofen ile nörogelişimsel bozukluklar arasında bağlantı buldu. Ancak araştırmacılar, bunun doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi olmadığını vurguladı.
- İsveç’te 2,5 milyon çocuğun kayıtlarını inceleyen başka bir çalışma, asetaminofen kullanımında küçük bir risk artışı saptadı fakat annenin genetik yapısı ve sağlık durumları hesaba katılınca bağlantı ortadan kalktı.
- Norveç’te yapılan araştırmalarda ise yüksek dozların riskli olabileceği, düşük doz kullanımının ise herhangi bir olumsuz etki göstermediği kaydedildi.
Otizm Oranları Hızla Arttı
CDC verilerine göre, 2000 yılında 150 çocuktan birinde görülen otizm, bugün yaklaşık 36 çocuktan birinde teşhis ediliyor. Uzmanlar bu artışta hem test yöntemlerindeki gelişmelerin hem de çevresel faktörlerin rol oynadığına dikkat çekiyor.
ABD Sağlık Bakanı Robert F. Kennedy Jr., daha önce yaptığı açıklamada, “Eylül ayında otizm salgınının nedenlerini öğrenmiş olacağız” demişti.
Uzmanların Görüşleri
- Amerikan Jinekoloji ve Obstetrik Derneği danışmanı Dr. Nathaniel DeNicola, Tylenol’un yalnızca en düşük dozda ve gerektiğinde kullanılması gerektiğini belirterek, mevcut tavsiyelerin bu sınırda olduğunu söyledi.
- Çalışmanın yazarlarından Dr. Diddier Prada ise “Nedenselliği açıklığa kavuşturmak çok önemli” diyerek daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
- Birçok bilim insanı, doğrudan ilacın değil; ilacı kullanmaya yol açan ateş ve ağrı gibi faktörlerin otizmle bağlantılı olabileceğini öne sürüyor.
Şirketten Açıklama ve Piyasa Tepkisi
Tylenol’un üreticisi Kenvue, rapor iddialarının ardından yaptığı açıklamada, “Hamilelik sırasında asetaminofen kullanımı ile otizm arasında nedensel bir bağlantı bulunmamaktadır” dedi. Ancak şirketin hisseleri, Wall Street Journal’ın haberinin ardından yüzde 14 değer kaybetti.
ABD’de ayrıca bu konuda açılmış yüzlerce dava bulunuyor. Fakat 2023’te federal bir yargıç, söz konusu davalarda sunulan bilimsel kanıtların güvenilir olmadığına hükmetmişti.
ABD Sağlık Bakanlığı’nın hazırlayacağı rapor, yıllardır süren “asetaminofen ve otizm” tartışmasını yeniden alevlendirecek gibi görünüyor. Ancak bilim insanları, kesin bir neden-sonuç ilişkisinin kurulması için daha fazla ve uzun vadeli araştırmaya ihtiyaç olduğunu vurguluyor.
