Covid-19 döneminde TURKOVAC aşısını geliştirerek Türkiye’de aşı teknolojisinde önemli bir dönüm noktasına imza atan Erciyes Üniversitesi, şimdi de yüksek ölüm oranlarıyla bilinen Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığına karşı yerli aşı geliştirmede kritik bir aşamayı tamamladı.
Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Merkezi (ERAGEM) tarafından yürütülen çalışmalarda, KKKA’ya karşı geliştirilen yerli aşının klinik öncesi sürecinin tamamlandığı açıklandı. TURKOVAC’ın mimarı ve ERAGEM Müdürü Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, Faz-1 insan denemelerine yakında başlanacağını duyurdu.
Pandemi sonrası çalışmalar hızlandı
KKKA aşı çalışmaları 2015 yılında Sağlık Bakanlığı’nın desteğiyle başlamış, ancak Covid-19 pandemisi nedeniyle bir süre kesintiye uğramıştı. 2023 yılı itibarıyla yeniden hız kazanan araştırmalar kapsamında aşının hayvan deneyleri başarıyla tamamlandı.
Prof. Dr. Özdarendeli, elde edilen sonuçların çok umut verici olduğunu belirterek şu açıklamayı yaptı:
“Deney hayvanları aşaması başarıyla bitti. Eğer süreç planladığımız gibi ilerlerse 2026 yılında Faz-1 çalışmalarına başlayacağız. Her faz yaklaşık 1–1,5 yıl sürdüğü için aşının 4–5 yıl içinde piyasaya çıkmasını öngörüyoruz.”
Türkiye için kritik öneme sahip
KKKA hastalığı 2002 yılından bu yana Türkiye’de kesintisiz olarak görülüyor ve Türkiye, dünya genelinde en fazla vaka bildirilen ülke konumunda bulunuyor. Bu nedenle hastalığa karşı yerli ve millî bir aşının geliştirilmesi, uzmanlar tarafından stratejik bir adım olarak değerlendiriliyor.
Özdarendeli, hedeflerinin bu aşıyı “en kısa sürede hem Türkiye’ye hem de insanlığa kazandırmak” olduğunu ifade etti.
Aşının yol haritası
Aşı geliştirme süreci şu aşamalardan geçecek:
- Faz-1: Az sayıda gönüllü ile güvenlik testi
- Faz-2: Daha geniş katılımcı grubunda doz ve etkinlik değerlendirmesi
- Faz-3: Çok merkezli, geniş kapsamlı klinik çalışma
Tüm aşamaların başarılı şekilde tamamlanması halinde KKKA aşısının dünyada ilklerden biri olması bekleniyor.
