Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), dang humması salgınının özellikle Karayipler ve Amerika kıtasında endişe verici boyutlara ulaştığını duyurdu. İklim değişikliğinin etkisiyle sivrisinek popülasyonlarının geniş alanlara yayılması, hastalığın küresel ölçekte hızla artmasına yol açtı. DSÖ verilerine göre, 2024 yılında dünya genelinde 12,6 milyon şüpheli vaka bildirildi. Bu sayı, 2023’teki vakaların üç katından fazla.
Ölümler 2023’e Göre Üç Katına Çıktı
Dang hummasından kaynaklanan ölüm sayısı da dikkat çekici bir artış gösterdi. 2023 yılında 2.467 olan ölüm sayısı, 2024’te 7.700’ü geçti. Pan Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO) Direktörü Jarbas Barbosa, Amerika kıtasında vaka sayısının, kayıtların tutulmaya başlandığı 1980’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştığını belirtti. Barbosa, "Bu durum, iklim değişikliği ve onun yol açtığı yüksek sıcaklıklar, kuraklık ve sellerle doğrudan bağlantılıdır" dedi.
Dang Hummasının Yayılma Sebepleri
Hastalığın hızla yayılmasında etkili olan faktörler arasında:
- İklim Değişikliği: Sıcaklıkların artması, sivrisineklerin daha geniş alanlara yayılmasına olanak tanıyor.
- Plansız Kentleşme ve Yoğun Nüfus: Sağlıksız yaşam koşulları, hastalığın hızlı yayılmasına zemin hazırlıyor.
- Sivrisinek Türleri: Aedes aegypti ve Aedes albopictus sivrisinekleri, virüsü insanlara taşıyarak hastalığın bulaşmasına neden oluyor.
Hastalığın Belirtileri ve Riskleri
Dang humması genellikle yüksek ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları, deri döküntüleri, bulantı ve kusma gibi belirtilerle kendini gösterir. Bazı durumlarda daha ağır semptomlar ortaya çıkabilir:
- Kanama Eğilimi ve Şiddetli Sıvı Kaybı: Bu durumlar “şiddetli dang humması” ya da “deng hemorajik ateşi” olarak adlandırılır ve hayati tehlike oluşturabilir.
- Tekrar Enfeksiyon Riski: Dang hummasının dört farklı tipi olduğu için bir kez hastalığa yakalanmak, diğer türlere karşı bağışıklık sağlamaz.
DSÖ’ye göre, dang hummasının görülme sıklığı son 50 yılda 30 kat artmış durumda ve özellikle Asya, Afrika ve Güney Amerika’daki yoğun nüfuslu bölgelerde ciddi salgınlara neden oluyor.
Tedavi ve Korunma Yolları
Dang hummasının spesifik bir tedavisi bulunmamakla birlikte, tedavi genellikle semptomların hafifletilmesine yöneliktir. Şiddetli vakalarda hastaneye yatış gerekebilir. Korunma yöntemleri arasında:
- Sivrisineklerden Korunma: Sivrisinek kovucu kullanmak, cibinlik altında uyumak ve uzun kollu kıyafetler giymek etkili yöntemlerdir.
- Üreme Alanlarını Kontrol Altına Alma: Sivrisineklerin üremesini engellemek için durgun su birikintilerinin temizlenmesi önemlidir.
- Aşı: Dang humması aşısı belirli bölgelerde uygulanıyor, ancak sınırlı bir etki alanına sahip.
Uzmanlardan Uyarılar
Sağlık uzmanları, hastalığın yayılmasını önlemek için hijyen önlemlerinin artırılması, sivrisinek kontrol programlarının etkinleştirilmesi ve bireylerin farkındalığının yükseltilmesi gerektiğini vurguluyor. Özellikle salgın bölgelerine seyahat edenlerin ekstra dikkat göstermesi tavsiye ediliyor.
Dang hummasının dünya genelinde yarattığı ciddi tehdit, iklim değişikliğiyle mücadelenin ve sağlık politikalarının küresel çapta güçlendirilmesinin aciliyetini bir kez daha ortaya koyuyor.
Kaynak: NTV
